Komünist Ozan Ve Ozanlarımız

4 Mart 2023 Cumartesi

Emekçi

Ocak 1955’te Maraş’ta doğdu. Asıl adı Ali Haydar Levendiz’dir. Bağlamayı ilk kez babasından dinledi. Küçük yaşlardan itibaren yöresindeki aşıklardan geleneği öğrendi. Önceleri usta malı türküler çalıp söyleyen Emekçi, zamanla kendi şiirlerini türküleştirmeye başladı.
Dönemin politik koşulları nedeniyle meslek lisesinin 2. sınıfına dek okuyabildi.
Özellikle Mahzuni, Meçhuli ve İhsani gibi aşıklardan etkilendi.
İlk kasetini 1973, ilk plağını ise 1975 yılında çıkardı. Bunu izleyen yıllarda kovuşturmaya uğradı ve tutuklandı. Bir süre cezaevinde kaldı.
Mahzuni, Nesimi Çimen, İsmail İpek ve İhsani’yle çeşitli turnelere katılan Emekçi, özellikle politik türküleriyle tanındı. Ancak giderek sevgi ağırlıklı olmak üzere çeşitli konulara yönelerek bu anlamda da birçok örnek verdi.
1980’den beri Almanya’da yaşayan ozan, Kanada’dan Avustralya’ya birçok ülkede konserler verdi. .
Emekçi’nin şiirleri değişik ülkelerde, çeşitli dergi, gazete ve araştırmada yer aldı.
Bugüne dek yaklaşık 20 kaset/CD ve 4 tane 45’lik plak hazırlayan Emekçi’nin, şiirlerinin bir bölümünün topladığı »Özgürlük Mahkumları«(1996) ve destan niteliğindeki »Feryad û İsyan« (1998) adlı kitapları yayımladı.

Halk Şiirinde Emperyalizme Başkaldırı Antolojisinden.

Deniz balığıyım kuşatma beni
Daha nice akvaryumda kalayım
Derinliklerine okyanusların
Dalacağım öleceksem öleyim

Ustasının yurdu denizin dibi
Denizin dibinde yüzer sahibi
Denizlerin sınırı yok yer gibi
Orda ne gurbetim ne de sılayım

Emekçiyim kollarımı bağlardan
Keder bize miras kaldı çağlardan
Korunmak zorlaştı kara ağlardan
Avlansam da avcıları bileyim

Gönüllü Coşkun

GÖNÜLLÜ COŞKUN

24 Nisan 1955 tarihinde Yozgat'ın Bayatören köyünde doğdu. Asıl adı Coşkun Gönüllü'dür.

İlkokulu köyünde, ortaöğrenimini Yozgat'ta tamamladı.

Aşıklık geleneğini ve bağlama çalmayı küçük yaşlarda öğrenmeye başladı. Şiiri öğrenmesinde

en önemli yardımı, şair olan babasından gördü. Ayrıca belirli bir ustası bulunmamaktadır.

İlkokul yıllarından beri şiir yazan Gönüllü Coşkun, Hacı Bektaş-ı Veli şenliklerinde 3 yıl

üstüste birincilik ayrıca çeşitli yarışmalarda aldığı birçok ödülü bulunmaktadır.

Liseyi bitirdikten sonra Ankara'ya yerleşen Gönüllü Coşkun burada daha geniş bir aşıklar

çevresine girdi.

Şiirlerinde sevgiden toplumsal sorunlara dek her konuyu yalın ve abartısız bir biçimde

işleyen Gönüllü Coşkun, önümüzdeki dönemde yayımlamak üzere şiirlerinin bir bölümünü

topladığı bir kitap hazırlamaktadır.

Şiirlerinin birçoğu çeşitli araştırmalarda yer aldı ve bazıları bestelendi. Ayrıca şiirlerini kendisi

de bestelemektedir.

İFTİRA ETMEZ

Zavallı kör cahil bilgisiz softa

Yolumuzu bilse iftira etmez

Hakla hakikatle ilgisiz softa

Ulumuzu bilse iftira etmez

İçimizde yanar tütünsüz ocak

Ruhumuz tertemiz kalbimiz sıcak

Bütün insanlara açmışız kucak

Kolumuzu bilse iftira etmez

Hak bilip gireli gönül köşküne

El uzatıp yardım ettik düşküne

Nasıl içiyoruz kimin aşkına

Dolumuzu bilse iftira etmez

Mazlum güvercinin donunu giyen

Bir tane lokmayı bin canla yiyen

Ele, bele, dile sahip ol diyen

Velimizi bilse iftira etmez

Gönüllü Coşkun’um nefretle dolmuş

Zevki bize küfür etmekte bulmuş

Onun sayesinde Müslüman olmuş

Ali’mizi bilse iftira etmez

Oku Öğren Yaz

Gerçeğe açılan gerçek kapıyı

Görmek istiyorsan oku öğren yaz

Demokratik çağdaş uygar yapıyı

Örmek istiyorsan oku öğren yaz

Sakın cehaletin düşme ağına

Çık ilmin en yüksek yüce dağına

Sen de teknoloji bilgi çağına

Ermek istiyorsan oku öğren yaz

Tarih kitabından öğrenip dünü

Daha ileriye götür bugünü

Yaptığınla gurur duyup göğsünü

Germek istiyorsan oku öğren yaz

Hep söylemek için özgürlük marşı

İstikbalin gökte fetheyle arşı

Her zaman kötüye zalime karşı

Durmak istiyorsan oku öğren yaz

Uyma tembel olan yüzü karaya

Çalışan oturur köşke saraya

Uygarlık yolunda en ön sıraya

Girmek istiyorsan oku öğren yaz

Kimseyi ayırma göz göre göre

Hepimizin dünya denilen küre

Sen insansın laik olduğun yere

Varmak istiyorsan oku öğren yaz

Gönüllü Coşkun'u gel olma üzen

İyiye doğruya güzele özen

Gelecek nesile mutlu bir düzen

Kurmak istiyorsan oku öğren yaz

ADSIZ OZAN (Süleyman Yağız)

ADSIZ OZAN (Süleyman Yağız)

Gazeteci, yazar, şair, halk bilimcisi. Gaziantep’in İslâhiye ilçesine bağlı Arfalı köyünde, -nüfus kaydına göre-, 1 Ocak 1950 tarihinde doğdu. Anne köyü Arfalı, baba köyü Hanağzı’dır. İlk ve ortaokulu İslâhiye’de okudu. Manisa’da başladığı liseyi Gaziantep’te bitirdi, İstanbul’a geldi. İstanbul Gazetecilik Yüksek Okulu’ndan mezun oldu (1972). İzmir Bornova’da kısa dönem (4 ay) yedek subay askerlik yaptı (1975). Evli ve bir kız çocuk babası.

1970’te Birlik Sigorta’da iş dünyasına, 1972’de Yeni Ortam gazetesinde yazı dünyasına adım attı. İşyerinde sendikacılık yaptı, işçi baştemsilcisi oldu. Bu arada İslâhiye ve İstanbul’daki bazı ilkokullar ile Vatan Lisesi’nin orta kısmında öğretmenlik yaptı. 1976-78 yılları arasında İş Bankası’nda çalıştı. Başka işlerde çalışırken de yazarlığını, dışarıdan yazı yazarak sürdürdü.

1999 seçimlerinde DSP’den İstanbul Milletvekili oldu. Milletvekili ve parti yöneticisi olduğu dönemde DSP adına Güvercin dergisini çıkardı. 2001 kurultayından itibaren başlayan DSP Parti Meclisi üyeliği 2010 kurultayına kadar devam etti. DSP’de ayrıca Genel Sekreter Yardımcılığı ve iki dönem Genel Sekreterlik yaptı. (Hem Bülent Ecevit’in hem de Zeki Sezer’in son genel sekreteridir.) 2007 seçimlerinde CHP-DSP işbirliğinde ikinci kez İstanbul Milletvekili seçilen Süleyman Yağız, dönem sonunda aktif siyaseti bıraktı.

1976 yılında Halk Ozanları Kültür Derneği İstanbul Merkez Şubesi’ni kurdu ve kapanıncaya kadar da başkanlığını yaptı. Gazeteci, yazar Rıza Zelyut’un öncülüğünü yaptığı Alevilik Bildirgesi’ne imza attı (1989). Türkiye’deki ilk Alevi örgütlenmesi olan ve sonradan adı Alevi-Bektaşi Eğitim ve Kültür Vakfı olarak değişen Semah Kültür Vakfı’nın kurucuları arasında yer aldı (1991).

Sünni kökenli olmasına karşın, yazılarında Alevilik’le ilgili çalışmalara ağırlık verdi. TBMM’de de Alevilik- Bektaşilik üzerine konuşmalar yaptı. Alevilik’le ilgilenmesinin nedenini, bir kitabında, “Amacım, Alevi- Sünni ayrımını körüklemek değil, tam tersine, kalıcı kardeşliğin daha sağlam temellerde tesisine katkıda bulunmaktır” diye açıklıyor.

Yeni Ortam’ın yanı sıra Ankara’daki Yenigün gazetesinde Yazarlık, Anadolu Ajansı’nda Muhabirlik ve İstihbarat Şefliği, Ulusal Basın Ajansı’nda Muhabirlik, İstanbul Bölge Müdürlüğü ve Genel Yönetmenlik, Son Havadis’te Haber Müdürlüğü, Tan’da Redaktörlük, Sorumlu Yazı İşleri Müdürlüğü, Yazı İşleri Koordinatörlüğü ve Yazarlık, İzmir’deki Yeni Asır gazetesinde Yazı İşleri Müdürlüğü, Sabah’ta Redaktörlük, Editörlük yaptı. 1993 yılında Sabah’tan ayrılırken resmî açıdan emekli oldu. Ancak daha sonra Yeni Günaydın’da yorum ve dizi yazarlığı yaptı. (1993-1994). Yazarlığını, kurucu kadrosunda (1994) görev aldığı Takvim gazetesinde 2002 yılı başlarına kadar sürdürdü. Aynı yıl milletvekili iken gazete yazılarına politik nedenlerle ara vermek zorunda kaldı.

1970’li yıllardan itibaren Yeni Halkçı, Vatan, Demokrat, Hâkimiyet ve Politika gazeteleri ile Yeni Toplum, Çağ, Saçak, Halkbilimi, Oluşum, Toplum, Sanat Emeği, Yazko Edebiyat, Soyut, Eleştiri ve Üvercinka dergilerinde de yazdı. Aktif siyaseti bıraktıktan sonra yazı ve şiirlerini kendi internet sitesinde ve sanal medyada sürdürdü.

Şiir ve yazılarında asıl adının yanı sıra; S. Serpil Savcıoğlu, A. İ. Avşaroğlu, Adsız Ozan Avşaroğlu, Seydali Rüzgâr, M. Ali Şirvan, Süleyman Avşaroğlu, Can Cansın, Burhan Demirel, Âşık Duranî ve Selim Yener gibi takma adlar da kullandı.

Eserleri:

Sevdamın Savaşı: Adsız Ozan Avşaroğlu adıyla (Şiir, 1974), Berçenekli Âşık Mahzunî (1976), Direnen Saz Direnen Söz: Ölçülü-uyaklı devrimci halk şiiri gerçeği (İnceleme, 1977), Yürü Bre Hızır Paşa: Yaşayan halk ozan- ları antolojisi (Şiir, yaşam öyküleri, konuşmalar, 1983), Sürgün Adası: (Masal, 1983), Alevi Aydınları Alevi Dedeleri: (Röportaj ve Anılar1994), Ecevit Hep Haklı Çıktı: Sol, İslâm, Milliyetçilik, Türkiye’nin Geleceği (1997), İşte Bizim Mahzunî (Berçenekli Âşık Mahzunî kitabının genişletilmiş ikinci baskısı, 1999), Ecevit Hep Haklı Çıktı (Aynı adlı kitabının genişletilmiş ikinci baskısı, 2002), Bir Kardeşlik Destanı: Biri Kirvem Biri Musahibim (Şiir, 2005), Terleten Sorular (Önergeler, 2010), Komünizm ve Sol Korkusu: Amerika Jusmat Kontgerilla (Araştırma-İnceleme, 2019) ve Aşk Menem Âşık Menem (Şiir, 2021)

——-

(*) Hikmet Altınkaynak, Türk Edebiyatında Yazarlar ve Şairler Sözlüğü, Doğan Kitap, Ekim 2007, Sayfa 727-728 Hikmet (Altınkaynak’ın kitabının yayımından sonraki gelişmeler de özgeçmişe eklenmiştir.

Ozan Haydar Erdoğan

Ona Gümani Mahlazını Büyük ozanımız Aşık İhsani vermiştir.

Haydar Erdoğan, KÜRECİK`li ... Yani komünist, sosyalist ve ulusalcıların yoğun çıktığı Malatya’nın bir nahiyesinden... 1950’de doğan ozan, liseye giderken ailesiyle Antep’e yerleşti. Burada aldığı curayla müziğe başlayan Haydar Erdoğan, 1965’te Aşık İhsani, Mahzuni ve Şahturna gibi o dönemin en büyük ozanlarıyla tanıştı. Solcu düşüncelerden ve büyük ozanlardan yoğunca etkilendi ve curasıyla, sazıyla kitleler içinde söylediği marşlarla öne çıktı. Aşık İhsani, Haydar Erdoğan’ı şöyle anlatıyor: “Onu Antep’in Düztepe semtinde tanıdım. Ortaçağ kalıntılarına yani yobazlara, soyguncu ve hortumculara karşı kinini bir mavzer gibi kınından çıkarmış savaşıyordu. Sazıyla sözüyle... Gözünü budaktan, sözünü dudaktan sakınmıyordu. Halkı yoksullaştıran, ezen, yok etmeye çalışan iktidarlara karşı tüfek gibi sazını, dom dom kurşunu gibi sözünü sağır kafalarda patlatıyor, gericilere ve soygunculara soluk aldırmıyordu.”

Haydar Erdoğan, gençliğinde etkilendiği ozanlar hakkında şöyle diyor: “En çok üreten ozan Mahsuni’ydi. Ama çizgisi dağınıktı. Bazen sınıfsız toplumu savunuyor, bazen bağnaz Alevi oluyordu. Bazen de Kıbrıs üzerine milliyetçi kesiliyordu. İhsani ise berraktı. Bence Pir Sultan’dan sonra çıkmış en berrak ozan Aşık İhsani’dir.”

Özeleştiri, sitem ve selam

Ozan Haydar Erdoğan, 12 Eylül darbesinden sonra arandığı için gizlendi. 3 yıl Antep ve çevresinde illegal yaşadı. Sonra tutuklandı ve hapis yattı. Türküleri yasaklandı. Şiirleri kovuşturmalara uğradı. Hapisten çıkınca yaka paça alınıp askere götürüldü. Haydar Erdoğan, ne darbe sonrası ne de askerlikten sonra beklenen yanıtı veremedi. Ozan, bunun nedenlerini şöyle sıralıyor:

“Şimdi haykırmazsan sonra geç olur Onurun emeğin varın hiç olur Savaşta güzellik bulmak güç olur Susma be kardeşim barışı haykır

1975-1980 arası çok verimliydim. Böyle eleştirici şiirler yazardım. Darbe etkiledi. Darbeye karşı yoğun olmalıydım ama geri çekildim. İhsani de 12 Eylül’den sonra suskun kaldı. Şunu da paylaşmak istiyorum: 12 Eylül sonrası biraz da unutuldum. Tepki olsun diye biraz geride kaldım.“ Haydar Erdoğan’ın üzüldüğü bir konu ise ozan tarzı sanatçılığın azalması. Ozan, bunu da şöyle dile getiriyor: “İlgi de duyulmuyor. Bazen şarkıların altına ismi bile yazılmıyor ozanların. Bizim o kuşak yavaş yavaş bitti. Genç kuşak, onlara şaşı bakıyor. Şarkılarını değiştiriyor. Üreten, besteleyen ve söyleyenler azaldı.“

Haydar Erdoğan, içki masalarında ozanların şarkılarının söylenmesine de içerliyor ve şöyle diyor: “Darbeden sonra türkübarlar gelişti. Bizim yazdığımız türküler orada dinleniyor. Rakısını içerken dinliyor. Oysa o halde dinleyemezsin. Ünlü biri, ‘Ağabey, türkülerinizi barlara kadar getirdik’ diyerek bir de övündü. Ben de ‘köylü kızının saflığı kalmadı’ diyorum. Türküler bozuluyor. Türketiliyor. Elbet çağ değişiyor ama halk müziği dejenere ediliyor. Eskiyi özlüyorum. Şimdi duygu az, teknik çok. Önce duygu çok, teknik azdı.“

Haydar Erdoğan’ın bugün dünyanın değişik yerlerinde yaşayan ozanlara, eski dostlarına da bir mesajı var: “Haydar’ın yüreği 1973’teki yüreğidir. Onları yüreğimde taşıyorum. Zaman bizi uzaklaştırdı. Ama yüreğimdeler. 1973’teki heyecanı aynen duyuyorum. Onları seviyorum

20 Eylül 2022 Salı

OZANLARIMIZ

Pirsultan Abdal

Ozan İhsani Baba

16 Eylül 2022 Cuma

GAMZELİM

Dönmeyince anlamıştım gitmediğini

Ama gitmedin de diyemedim

Gülüşüne toz konduramadığımdan

Yanağında ki gamzeler

Kavgamızdan kalan izdir

Güldüğünde zafere ulaşan.

Gül gamzelim

Gülmek bir eylemdir

Kavgamızın saflarında

En ön safta

Sevgi ile barış girsin kol kola

Bahar gelsin zaferimiz ile

Gelincikler halaya dursun

Dağların doruklarında.

10.06.2022 - Aktoprak

BİR DAĞ

Bir dağ özlüyorum

Kafamda dolaşan, kayalıkları ile

Yağmurunu seviyorum

İliğime kadar ıslatan

Çam dalları ve meşe palamutları ile

Her adımda ayağımı kanatan

Çakırdikenlerini bile.

Kurdunu, kuşunu

Börtü böceğini

Esen rüzgârını özlüyorum

Ruhumun derinliklerini okşayan.

Dursunoğlu Ali

23.07.2022 Aktoprak